Студија на EOS: Младите сакаат поголема финансиска едукација.

• Половина од младите се загрижени за својата финансиска и професионална иднина.
• Многу од нив имаат желба за поголема финансиска едукација. Интересот за оваа тема е генерално многу висок.
• Околу едно од пет лица на возраст меѓу 18 и 34 години се задолжило во последните месеци.
• Севкупно, младите луѓе во Европа се одговорни за своите финансии.

„Распределба на готовина (cash stuffing)“ се однесува на методот на штедење според кој месечниот расположлив приход се распределува како готовина во различни коверти што претставуваат одредена категорија од буџетот - на пример, кирија, намирници или одмор. Целта е да се води сметка за трошењето и да нема непријатни изненадувања на крајот на месецот.

Може да се претпостави дека оваа прилично застарена форма на финансиско самоуправување би била донекаде застарена во ерата на PayPal и онлајн банкарството. Сепак, трендовите на платформата на социјалниот медиум TikTok даваат поинаква слика: Распределбата на готовина (cash stuffing) повторно стана популарен метод особено меѓу младите по остриот пораст на инфлацијата. Резултатите од студијата на „Дали Европејците имаат финансиски проблеми?, Студија за потрошувачите на EOS од 2023 година“ даваат индиции зошто милениумците и членовите на генерацијата Z се тие што користат вакви аналогни методи.

Готовината всушност одамна беше обележана како застарен модел. За време на годините на пандемијата, нејзината употреба во Европа повторно значително се намали. Резултатите од студијата на EOS даваат многу поинаква слика: Особено младите луѓе на возраст меѓу 18 и 34 години, во последните месеци користат и дигитални начини на плаќање како PayPal или Klarna. Меѓутоа изненадувачки, истовремено 48 проценти од нив изјавиле дека почесто прибегнувале кон готовина во последните месеци (за споредба: 42 проценти од сите испитаници).

Фактот дека луѓето сега се враќаат на испробаното, особено во време на високи стапки на инфлација, веројатно се должи на фактот дека готовината, за разлика од нејзиниот дигитален соперник, сугерира поголема сигурност и контрола врз сопствените финансии. И како што покажува студијата, особено младите од 18 до 34 години чувствуваат поголема неизвесност за сопствената иднина од која било друга старосна група: Секој втор човек е загрижен за својата финансиска состојба. Главна грижа е инфлацијата (70 проценти), потоа високите трошоци за енергија (47 проценти) и стравот од невработеност (27 проценти).

Со 47 проценти, голем дел од сите испитаници ги делат финансиските грижи на младите. Меѓутоа, кога станува збор за финансиската писменост, контрастот е многу посилен: Во тој поглед, процентот на млади луѓе коишто би сакале да има поголема финансиска едукација е 51 процент, што е далеку над просекот (43 проценти) и уште повисоко над оној на лицата постари од 50 години (34 проценти). Тоа може да се сфати како знак дека луѓето стекнуваат писменост за тоа како правилно да се справуваат со нивните финансии во текот на нивниот живот, иако има многу финансиски одлуки што треба да се донесат уште на млада возраст, а влијаат врз нивната иднина.

„На училиште има премалку понуди на тема финансиска едукација“, смета и Лиз Вебер. „А, тоа е многу важно“, се согласува Рубен Хубшер. И двајцата моментално учат во EOS во Швајцарија. Како одговорно да се справат со нивните први плати? Тоа е нешто што и двајцата морале сами да го научат. Лиз раскажува: „Имам 17 години и никогаш не научив како да го пресметувам мојот данок. За среќа, татко ми може да ми помогне со тоа. Но, што треба да прават младите кои се оставени сами на себе?“ Рубен има идеја како да се пристапи кон проблемот: „Мислам дека треба да имаме задолжителен предмет во училиштето на тема финансии.“

Покрај правилното штедење и подготовката на даночните пријави, постои уште еден потенцијален јаз во знаењето, особено во време на криза: Како да се справам со задолжувањата? Во студијата, вкупно 22 проценти од испитаниците на возраст меѓу 18 и 34 години изјавиле дека се задолжиле во последните месеци - многу почесто отколку оние од генерацијата над 50 години (14 проценти). Околу еден од десет од младите луѓе (8 проценти) го наведле недостатокот на искуство со банки и заеми како главна причина за задолжување.

За подобро да ги подготви идните генерации за вакви ситуации, Групацијата EOS ја лансираше фондацијата finlit во 2020 година. Непрофитната организација си постави задача уште од училишна возраст да ги научи децата и младите како правилно да ракуваат со парите, со што ќе спречи евентуално презадолжување подоцна во животот. „Премалку зборуваме за пари и задолжувања. Важно е да им се помогне на луѓето што е можно порано да си помогнат себеси“, вели Јана Титов, управен директор на finlit. Нејзината прва образовна програма, ManoMoneta, е наменета за ученици од основните училишта и веќе е воведена во училиштата во неколку европски земји. Уште една програма за млади на возраст меѓу 13 и 17 години чека на ред во Германија. „Само ако почнеме рано, темата нема да биде табу и младите ќе стекнат доверба“, додава Јана.

Она што денес е охрабрувачки е тоа што голем дел од испитаниците од старосната група од 18 до 34 години веќе имаат многу одговорен пристап кон парите. 52 проценти од нив изјавиле дека се посвесни за цените отколку пред само неколку месеци. Покрај тоа, во последните месеци се појавија долгови, пред сѐ, за работи коишто во принцип се неопходни, како трошоците за енергија (20 проценти), реновирање (19 проценти) и намирници (18 проценти). Во 58 проценти од случаите тие не ја надминале границата од илјада евра. Затоа се чини дека веќе е присутно основно знаење за тоа како правилно да се постапува со парите - исто како и интересот за оваа тема: 41 процент од испитаниците над 35 години изјавиле дека сакаат да се занимаваат со теми за пари и финансии. Значи, време е да ја згаснеме оваа жед за знаење уште на рана возраст, вели Јана: „За многу други работи, како што се учењето да читаме, пишуваме и аритметика, одвојуваме многу време. Истото треба да важи и за ракувањето со пари“.

Како водечки меѓународен експерт за управување со побарувања со канцеларии во 24 земји, EOS секоја година прави пазарни и потрошувачки студии заедно со реномирани институти за истражување на пазарот. Темите околу однесувањето на потрошувачите со плаќањата, компаниите, начините на плаќање, дигитализацијата и придобивките од податоците даваат возбудливи сознанија.